Son yılların en hızla yaygınlaşan bina sertifikasyon sistemi WELL, 310 konu başlığı altında içinde yaşadığımız binaları nasıl daha sağlıklı mekanlar haline getirebileceğimizi tanımlıyor.
Salgınlar ve Binalar
2003 yılındaki SARS salgını, virüsü taşıyan bir Çinli sağlık çalışanının arkadaşının Hong-Kong’daki düğünü için gittiği Metropol otelin 9. katındaki odasına yerleşmesiyle başlamıştı. Virüsü taşıyan kişi ertesin gün kendini kötü hissederek hastaneye gitmiş, birkaç gün sonra ise ölmüştü. Fakat otelde kaldığı o tek günde 9. kattaki 16 kişiye daha virüs bulaşmıştı. Bu kişiler de virüsü Kanada, Vietnam, Singapur ve Çin’e taşıyarak salgının yayılmasında katalizör olmuşlardı.
Dünya Sağlık Örgütü, SARS’ın yayılmasını şöyle özetlemişti: ‘Küresel salgın tek kişiden, tek günde ve Hong Kong’daki otelin tek katından yayıldı.’
1918'de İspanya’da okullarda yayılan kızamık salgını da aynı SARS gibi binaların salgının yayılmasında oynadığı rolü ortaya koymuştu.
Binalar yeni tip koronavirüs de dahil olmak üzere küresel salgınları kötüleştirdiği gibi iyileştirebilir de. Bu nedenle binaları tasarlarken, inşa ederken ve işletirken salgın risklerine karşı önlemler göz ardı edilmemelidir.
WELL Bina Standardı (WELL) COVID-19 virüsünün yayılmasını nasıl önler?
WELL stratejilerini uygulayarak, binaları halk sağlığını iyileştirmeye yardımcı olan ve kullanıcıların kendilerini iç mekanlarda daha iyi koruyabilmelerine olanak sağlayan araçlara dönüştürebiliriz. WELL özelliklerinin uygulanması bir salgını önleyemese de, bulaşıcı hastalığın yayılma riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
WELL standardı bina ve toplum ölçeğinde her türlü salgın hastalığın, virüs ve bakterilerin yayılmasını önleyici uygulamalar tanımlar. Kişisel ve mekânsal hijyenin sağlanması, yeterli ve etkin havalandırma, bina içi kirletici ve mikrop dolaşımının önlenmesi, aktif çalışmanın teşvik edilmesi, zihin sağlığının desteklenmesi ve bina ve toplum ölçeğinde acil durum eylem planlarının hazırlanması WELL standardının önleyici sağlık tedbirlerinden sadece bir kaçıdır.
WELL Sertifikalı Binalarda aşağıda sıralanan stratejiler sayesinde COVID-19 ve diğer virüslerin bina içinde yayılma riski diğer binalara göre azaltılmış olur.
WELL & EL YIKAMA UYGULAMALARI
WELL uygulamaları, bulaşıcı hastalıkların yayılmasını azaltmaya yardımcı olmak için el yıkamayı, el kurutmayı ve mikropların (virüsler ve bakteriler) kolayca birikebileceği yerler üzerinde gerekli ve yeterli kontrolleri yapmayı teşvik eder.
WELL uygulamaları, gastrointestinal ve solunum yolu hastalıklarının bulaşmasını ve görülme olasılığını önemli ölçüde azaltmak için kir ve mikropları temizlemenin etkili bir yolu olan sabunla (kokusuz sabun tercih edilir) el yıkamayı teşvik eder. Ellerinizdeki yararlı bakterileri de öldürmesi nedeniyle anti-bakteriyel sabunları önermez. Koronavirüsle mücadelede de öncelikli tercih sabun, kolonya ve en son anti-bakteriyel temizleyiciler olmalıdır.
WELL uygulamaları, mikrop içerebilecek yüzeylerle teması en aza indirmek için yeterince büyük lavabolar, tek kullanımlık sabun kapları ve kağıt havlular kullanmayı gerektirir.
İlgili WELL konu başlıkları:
W08 El Yıkama
FAC Islak Hacimlerde Temizlik Önlemleri
WELL & TEMİZ HAVA
Yeni tip Coronavirus, COVID-19, öncelikle enfekte olmuş bir kişiden yayılan solunum damlacıklarına yakın temas yoluyla (1-2 m) yayılır. Binalardaki HVAC sistemi çapraz kontaminasyona neden olabilir, bu nedenle iç mekan havasını olabildiğince temiz tutmak çok önemlidir. HVAC sistemini çapraz kontaminasyona neden olmadan işletmek için pratik önerileri REHVA’nın COVID-19 rehberinde bulabilirsiniz.
WELL, üretkenlik, esenlik ve sağlığa faydaları en üst düzeye çıkarmak için temiz havayı teşvik etmek ve insanların zararlı kirletici maddelere maruz kalmasını en aza indirmek için tüm sistem tasarım stratejilerini uygulamaya çalışmaktadır.
İlgili WELL konu başlıkları:
A03 Havalandırma Etkinliği
A06 Gelişmiş Havalandırma
A07 Açılır Pencereler
A11 Kirletici Kaynağını Ayırma
A12 Hava Filtrasyonu
A14 Mikrop ve Küf Kontrolü
Harvard Üniversitesi’nin daha önceki küresel salgınlar üzerinde yaptığı araştırmaya göre, hava filtrasyonu ve mahallere verilen taze hava miktarlarının normal değerlerin üzerine çıkarılması ile bina içi virüs taşınımı en az %50 azalmaktadır.
WELL & SIK TEMAS EDİLEN YÜZEYLERİN TEMİZLİĞİ
WELL, daha iyi iç mekan hava kalitesine katkıda bulunmak için sabun, şampuan ve temizlik, dezenfeksiyon ve sanitasyon ürünlerinde tehlikeli veya zararlı bileşenlerin kısıtlanmasını gerektirir.
WELL, personel için temizlik eğitim programı, bina temizlik programının devamlılığı için plan yapılmasını ve bina girişlerinde bulunan paspas sistemlerinin temizliği ve bakımı için bir protokol sağlanmasını gerektirir.
WELL, kapsamlı temizlik ve dezenfeksiyon için bir temizlik programı uygulayarak sık temas edilen yüzeylerin tanımlanmasını ve bakımını teşvik eder.
İlgili WELL konu başlıkları:
X09 Temizlik Ürünleri ve Bina Temizleme Protokolleri
FAC Islak Hacimlerde Temizlik Önlemleri
SARS koronavirüs üzerinde yapılan çalışmalar, test edilen hastane yüzeylerinin (hasta odaları, merdiven tırabzanları ve bilgisayar fareleri) %30’unda SARS RNA’sını tespit etmiştir. Dolayısıyla, sık temas edilen yüzeylerin günlük temizliği özellikle salgın zamanlarında çok önemlidir. WELL sertifikası bunu zorunlu kılmaktadır.
WELL & YİYECEK VE SU GÜVENLİĞİ
WELL, yemek hazırlama alanları, depolama alanı ve yemeklerin iç mekanda hazırlanmasını destekleyen diğer uygulamalar için gereksinimleri tanımlar.
Bina kullanıcılarının evden getirilen yiyecekleri yeniden ısıtmasına veya yerinde hazırlamasına izin veren alanlar sağlıklı beslenme alışkanlıklarını destekleyebilir. Yeterli soğuk depolama alanı güvenli gıda depolaması sağlayabilir ve evden yemek getiren çalışanların depolama ihtiyaçlarını karşılayabilir.
WELL, su yoluyla virüslere ve bakterilere maruz kalmayı sınırlamak için içme suyunda uluslararası sağlık standartlarının belirlediği türbidite (bulanıklık) ve koliform eşiklerini aşmayan su sağlanmasını zorunlu kılar.
WELL tarafından önkoşul (zorunluluk) olarak kontrol edilen türbidite ve toplam koliform parametreleri sudaki diğer olası kirleticilerin göstergesi olması açısından özellikle önemlidir.
İlgili WELL konu başlıkları:
N10 Yiyecek Hazırlama
W01 Temel Su Kalitesi
W05 Su Kalitesi Tutarlılığı
WELL & BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN DESTEKLENMESİ
WELL, güçlü bağışıklık sistemine sahip sağlıklı vücutların yapı taşları olan beslenme, hareket ve zihinsel sağlık konularına ilişkin uygulamalar içerir.
WELL, en sağlıklı seçimin en kolay seçim olduğu yiyecek ortamları oluşturmak için meyve ve sebzelerin kolay erişilebilir olmasını teşvik eder.
WELL, çevresel tasarım, planlama ve politikalar yoluyla durağan davranışı sınırlandırmayı ve daha fazla fiziksel aktiviteyi teşvik eder.
WELL, çalışanların kısa ve uzun vadeli sağlık, refahı ve verimliliği üzerinde önemli bir etki yaratabilecek iyi uykuya öncelik verilmesini teşvik eder.
İlgili WELL konu başlıkları:
N01 Meyve ve Sebzeler
V11 Fiziksel Aktivite İmkanları
M11 Uyku Desteği
WELL & ZİHİN SAĞLIĞI
WELL, zihinsel sağlığı, bilişsel ve duygusal refahı etkileyen çeşitli faktörleri ele alan politika, programlama ve tasarım stratejileri yoluyla teşvik eder.
WELL, zihin sağlığını desteklemekle ilgili kaynaklar sağlamak için toplum, bina ve organizasyon düzeylerinde uygun müdahaleleri savunur.
İlgili WELL konu başlıkları:
M01 Zihin Sağlığını Desteklemek
M04 Zihin Sağlığı Eğitimi
M05 Stres Desteği
L01 Işığa Maruz Kalma ve Eğitim
C01 Sağlık ve Sağlıklı Yaşam Bilinci
CRI Zihin Sağlığı Kriz Desteği
WELL & ACİL DURUM YÖNETİMİ
WELL standardı, acil durum yönetim planları oluşturarak toplulukları halk sağlığı acil durumlarına karşı dirençlerini artırmaya teşvik eder.
WELL standardı, tüm bireyleri acil durumlara hazırlamak için tüm paydaşları uzun vadeli ve etkili acil durum yönetim planları oluşturmaya teşvik eder.
İlgili WELL konu başlıkları:
C15 Acil Durum Hazırlığı
CHR Toplum Sağlığının Dayanıklılığı
Binalarımızı salgın hastalıklarla mücadelede bize yardımcı olacak araçlar olarak görmeliyiz. COVID-19 son küresel salgın değil. Gelecek yıllarda karşılacağımız yeni salgınlar için şimdiden hazırlıklı olmalıyız. Bunun en etkili yolu zamanımızın %90’ını geçirdiğimiz binaları sağlığımızı tehdit eden değil, koruyan ve geliştiren yapılar olarak tasarlamaktan geçiyor.
#wellcertified #wellbuildingstandard #wellcommunity #sağlıklıbina #yeşilbina #leed #yeşilşehircilik #sağlıklıtoplum #covid19 #koronavirüs #halksağlığı